Brexit spowodował straty handlowe dla UK rzędu 27 mld GBP w ciągu pierwszych dwóch lat

Analitycy z London School of Economics stwierdzili, że bariery handlowe spowodowały "katastrofalne skutki" dla małych przedsiębiorstw i zmusiły tysiące z nich do zakończenia wymiany handlowej z krajami UE.

Naukowcy z Centre for Economic Performance przeanalizowali dane z ponad 100 000 firm i stwierdzili, że do końca 2022 r. - dwa lata po podpisaniu przez UK umowy o handlu i współpracy (TCA) z Brukselą - całkowity eksport brytyjskich towarów spadł o 6,4%, a import o 3,1%.

Ocena przeprowadzona przez Urząd Odpowiedzialności Budżetowej (OBR) przewiduje, że w dłuższej perspektywie Zjednoczone Królestwo odczuje 15- proc. spowolnienie w handlu, prowadzące do 4-proc. spadku dochodu narodowego.

Badacze CEP stwierdzili, że choć możliwe jest, że UK nadal doświadczy spadku o skali przewidzianej przez OBR, niezależny rządowy organ prognozowania gospodarczego, to aby tak się stało, musiałoby nastąpić jeszcze poważniejsze pogorszenie importu i eksportu z największym partnerem handlowym UK.

Minister finansów Rachel Reeves prawdopodobnie z zadowoleniem przyjęła wyniki analiz, które pokazują odporność gospodarki w obliczu dużego wstrząsu związanego z handlem. Będzie to jednak również wywierało na nią presję, aby wspierała wysiłki na rzecz obniżenia barier handlowych w ciągu najbliższych kilku lat, co zapobiegnie pogłębianiu się szkód.

UK ma rozpocząć w przyszłym roku negocjacje w sprawie zawarcia kolejnej fazy porozumienia TCA. Oczekuje się, że ministrowie oprą się apelom, by Wielka Brytania otworzyła swoje rynki rolne na konkurencję w sektorze rolnictwa i połowów z UE w zamian za większy dostęp brytyjskich towarów do krajów wspólnoty.

Analizując pierwsze dwa lata obowiązywania porozumienia TCA, autorzy stwierdzili, że duże firmy w większości kontynuowały handel na tym samym poziomie z partnerami z UE.

Jednak mniejsi eksporterzy - zatrudniający poniżej 100 pracowników - bardzo na tym stracili. Ponad 14 000 ze 100 000 przebadanych firm całkowicie zrezygnowało z handlu z UE. Prawie wszystkie z nich to mniejsze przedsiębiorstwa.

Import był lepszy niż eksport po tym, jak większe firmy znalazły sposoby na pozyskiwanie komponentów i surowców z krajów spoza UE.

Wspomniane badanie jest pierwszym, które analizuje wpływ Brexitu na handel z wykorzystaniem danych celnych gromadzonych przez HMRC. Zdaniem badaczy, wykorzystanie danych z urzędu celnego umożliwiło im zbadanie indywidualnych relacji biznesowych i "podkreślenie, w jaki sposób większe firmy lepiej dostosowały się do nowych stosunków handlowych niż małe i średnie firmy".

TCA nie obejmowała ceł. Wprowadziła jednak bariery w handlu, takie jak kontrole celne i formalności, przepisy dotyczące miejsca pochodzenia, podatek akcyzowy, kontrole sanitarne i fitosanitarne dotyczące transportu zwierząt i roślin, a także konieczność udowodnienia przez eksporterów, że ich produkty są zgodne z przepisami obowiązującymi na rynku docelowym.

Wiele z tych kontroli było jednak wielokrotnie opóźnianych, a kolejne środki mają wejść w życie w przyszłym roku.

Badanie dotyczyło wyłącznie handlu towarami, a nie importu i eksportu usług, które w większości znajdują się poza jurysdykcją jednolitego rynku i unii celnej.

Raport wykazał, że wyjście UK z jednolitego rynku UE i unii celnej na początku 2021 r. doprowadziło do gwałtownego spadku eksportu i importu z UE. "W rezultacie okazuje się, że przynajmniej w krótkim okresie łączna wartość wymiany handlowej okazała się umiarkowanie odporna na dezintegrację" - dodano jednak w podsumowaniu.