Woody Allen - amerykański reżyser, scenarzysta, aktor i komik - kończy dzisiaj 80 lat. Zdobywca czterech Oscarów nakręcił dotąd blisko 50 filmów i nadal nie zwalnia tempa. Przygotowuje właśnie serial dla Amazon Studios.

Allen urodził się na nowojorskim Brooklynie jako Allen Stewart Konigsberg. Już w szkole średniej pisał humorystyczne monologi. Występując na scenie jako komik, niemal z miejsca potrafił nawiązać kontakt z publicznością. Zafascynował się też kinem.

Kiedy rozpoczął studia, wykładowcy nie wróżyli mu kariery. Jak wyjaśnił profesor nowojorskiego City College (CCNY), były dziekan wydziału mediów dr Andrzej Krakowski, Allen był tam studentem w latach pięćdziesiątych, ale już po roku został wyrzucony za - jak uzasadniono - brak talentu.

Młody pisarz związał się z telewizją. Przygotowywał teksty dla popularnych programów „Your Show of Shows” i „Ed Sullivan Show”, dla Boba Hope'a i innych artystów estrady. Występował w nowojorskich klubach.

Allen pisał też dla teatru. Na Broadwayu zagrał we własnej sztuce „"Nie pij tej wody"”. Jest m.in. autorem dramatu "The Floating Light Bulb" oraz "Death Defying Act". Publikował krótkie humorystyczne teksty w renomowanym magazynie „"New Yorker"”.

Przede wszystkim jednak artysta połknął bakcyla filmu. Jego debiutem reżyserskim był w 1966 r. "„Jak się masz, koteczku?"”. Za swój pierwszy godny uwagi film uważa „"Bierz forsę i w nogi”". W ślad za nim posypały się kolejne filmy, głównie komedie, w tym „"Annie Hall”" oraz „"Hannah i jej siostry"”, które przyniosły mu największy sukces.

Według amerykańskich historyków filmu, twórczość Allena odznacza się pomysłowością, spostrzegawczością i autoironią. Autor opowiada na ekranie o współczesnych związkach międzyludzkich, tworzy dające się lubić postaci, zręcznie konstruuje ich psychologiczne portrety.

Nowojorczyk wyznał kiedyś, że prawdziwym reżyserem jest nie on, lecz Ingmar Bergman. Fascynował się twórczością wielkiego Szweda, czego rezultatem stał się np. dramat psychologiczny z 1978 roku "Wnętrza".

Filmy Allena rozgrywają się najczęściej w Nowym Jorku, odróżniając się od dzieł realizowanych w tym mieście przez innych reżyserów.

Podczas pracy nad jednym z filmów na Greenpoincie w listopadzie 2012 roku reżyser trafił do polskiej restauracji „"Christina’s"”. Właścicielka Krystyna Dura opowiada, że Allen powiedział jej, iż zna polską kuchnię od przyjaciela, którego odwiedził w Warszawie. „"Zamówił gołąbki. Zgodził się też, żebym zrobiła sobie z nim zdjęcie. Teraz wisi ono w centralnym miejscu w restauracji”" –- mówi Dura.

Krytyka amerykańska utrzymuje na ogół, że najwybitniejsze dzieła Allena powstały w latach siedemdziesiątych, jednak uznanie zyskały także jego późniejsze dzieła, takie jak „"Melinda i Melinda”" (2004) oraz „"Wszystko gra”" (2005).

Powodzeniem cieszyła się też seria filmów zrealizowanych za granicą: „"Vicky Christina Barcelona”" (2008), „"Zakochani w Rzymie"” (2012), a przede wszystkim wypuszczony na ekrany rok wcześniej „"O północy w Paryżu”". Ten ostatni przyniósł Allenowi największy w USA sukces finansowy, zarabiając ponad 56 milionów dolarów.

Podczas trwającej niemal od pół wieku przygody z X muzą Allen zrealizował blisko 50 filmów kinowych, a także filmy telewizyjne. Kluczem do sukcesu w jego przypadku są przede wszystkim scenariusze. Zdobył za nie m.in. trzy Oscary i blisko 20 nominacji. Czwartą statuetkę dostał za reżyserię „"Annie Hall”".

Filmy Allena popularne są także dlatego, że udaje mu się zapewnić doskonałą obsadę aktorską, zwłaszcza w przypadku ról kobiecych. Dianne Wiest, Diane Keaton, Mira Sorvino, Penelope Cruz i Cate Blanchett, grając u niego, zdobyły łącznie sześć Oscarów.

80-letni reżyser nie myśli o emeryturze. Po tegorocznej premierze „"Nieracjonalnego mężczyzny”" już ma w zanadrzu nowe projekty, w tym serial dla Amazon Studios, wytwórni filmowej należącej do sklepu sprzedaży wysyłkowej Amazon. Ukończenie serialu zaplanowano na przyszły rok.

Filmowiec wciąż z upodobaniem gra na klarnecie. Można go posłuchać z The Eddy Davis New Orleans Jazz Band w kawiarni "Cafe Carlyle" na Manhattanie.