Spowodowane przez kryzys klimatyczny gwałtowne zjawiska pogodowe i postępująca zmiana temperatur stanowią ogromne wyzwanie dla roślin, które muszą w szybkim tempie adaptować się do tych zmian. Najnowsze badania opublikowane w magazynie "Trends in Plant Science" sugerują, że rośliny mogą takie informacje przekazywać kolejnemu pokoleniu.

"Pewnego dnia zastanawiałem się nad tym, jak styl życia i doświadczenia danej osoby wpływają na jej komórki rozrodcze, przenosząc molekularne ślady jej życia na dzieci" - przekazał serwisowi Euronews Federico Martinelli, genetyk roślin z Uniwersytetu we Florencji.

"Od razu pomyślałem, że u roślin musi być przekazywanych jeszcze więcej wskaźników epigenetycznych (niepochodzących wprost z genów - przyp.red.), ponieważ są organizmami osiadłymi, które w ciągu życia są poddawane znacznie większym stresom środowiskowym niż zwierzęta" - tłumaczy naukowiec.

Zwierzęta dostosowują się bowiem do zmian środowiska poprzez modyfikacje zachowań albo migracje. Tymczasem rośliny są zakorzenione w jednym miejscu i to one muszą się zmienić, kiedy np. zimy stają się cieplejsze i krótsze.

"Wiele roślin wymaga minimalnego okresu chłodu, aby wyregulować swój zegar biologiczny i określić czas kwitnienia" - zauważa Federico Martinelli. "W miarę jak skraca się zimna pora roku, rośliny przystosowują się do krótszego okresu chłodu i opóźniają kwitnienie. Pozwala im to uniknąć kwitnienia w czasie, kiedy mają mniejsze szanse na rozmnożenie się" - dodaje.

Rośliny nie mają pamięci takiej, jak ludzie, ale mimo to w jakiś sposób zapamiętują np. że po ustąpieniu mrozów trzeba dłużej poczekać z kwitnieniem, bo mimo ocieplenia mogą nadejść przymrozki.

Swoje "wspomnienia" - zamiast w sieciach neuronowych - przechowują w wyrafinowanych komórkowych i molekularnych sieciach sygnalizacyjnych. Naukowcy nazwali to "pamięcią somatyczną", przechowywaną w ciele rośliny. Epigenetyka zaś bada to, jak czynniki pozagenowe, czyli właśnie na przykład zmiany klimatyczne, wpływają na odczytywanie przez organizm informacji zawartych już w genach.