Stan suszy w Wielkiej Brytanii: Jak oszczędzać wodę w gospodarstwach domowych?

Ile wody powinien zużywać przeciętny człowiek?

Według Światowej Organizacji Zdrowia, do utrzymania podstawowej higieny ludzie potrzebują co najmniej 20 litrów wody dziennie, a 50-100 litrów powinno pozwolić na zaspokojenie podstawowych potrzeb i ochronę przed wystąpieniem problemów zdrowotnych, wynikających ze złych warunków sanitarnych.

Średnie zużycie wody w Anglii i Walii jest nieco wyższe. Kiedyś było to średnio około 145 litrów, ale w czasie pandemii, w związku z tym, że ludzie spędzali więcej czasu w domu, wzrosło do 153 litrów dziennie - wynika z danych firmy Water UK.

Liczby te nie odzwierciedlają faktu, że jednak większość ludzi to stosunkowo oszczędni użytkownicy, zużywający około 100 litrów dziennie, a tylko nieliczni zużywają znacznie większe ilości wody.

Najlepszym sposobem na zmniejszenie ogólnego zużycia, byłoby ograniczenie przez osoby, które właśnie są największymi użytkownikami wody - choć nie zawsze jest to możliwe.

Jak bardzo powinniśmy przywiązywać wagę do swojego zużycia wody?

Obserwując bieżącą sytuację na świecie, widzimy, że musimy zmienić myślenie i nawyki w kwestii zużywania wody. To już konieczność.

Należy pamiętać, że nie jest to wyłącznie nasza odpowiedzialność. Dragan Savic, profesor hydroinformatyki na Uniwersytecie w Exeter, zwraca uwagę, że tylko około 3-5% ogólnego zużycia wody ma miejsce w gospodarstwach domowych, a kolejne 5% jest wykorzystywane przez przedsiębiorstwa. Najwięcej wody zużywa się w rolnictwie.

Choć jednostkowe zużycie w globalnej skali nie jest wielkie, nie znaczy to, że możemy problem całkowicie zbagatelizować. Każdy, kto wprowadzi małe zmiany w swoim otoczeniu, może w sumie przyczynić się do znaczących oszczędności. W Niemczech konsumenci z sukcesem zmniejszyli swoje średnie dzienne zużycie wody ze 147 do 125 litrów w latach 1990-2021, jako część działań podejmowanych przez ten kraj w celu przeciwdziałania zmianom klimatycznym.

Jak wykrywać nieszczelności instalacji wodnej?

Jednym z najskuteczniejszych sposobów na zmniejszenie ogólnego zużycia wody, jest szybkie wykrywanie ewentualnych nieszczelności. Większość firm wodociągowych oferuje wizyty w domach, w celu pomocy w identyfikacji nieszczelności, a także zainstalowania urządzeń, które są skuteczniejsze w oszczędzaniu wody.

Nasz niepokój powinny zawsze wzbudzić objawy takie, jak spadek ciśnienia wody w instalacji czy podwyższone rachunki za wodę przy normalnym użytkowaniu. Rozpoznanie problemu to dopiero początek, kolejnym krokiem jest zlokalizowanie miejsca wycieku. Do tego najlepiej wezwać fachowca, ale łatwo można samemu sprawdzić np. przecieki w toalecie.

Organizacja Waterwise radzi, jak konsumenci mogą rozpoznać nawet niewielki przeciek. Wystarczy dodać kilka kropel barwnika spożywczego do spłuczki w toalecie, pozostawiając ją na godzinę bez spłukiwania. Jeśli barwnik pojawi się w muszli, oznacza to, że mamy do czynienia z przeciekiem.

Najlepszym sposobem monitorowania ilości zużywanej wody jest zainstalowanie wodomierza. Według badań profesora Savica posiadacze wodomierzy zużywają o 17% mniej wody, częściowo dzięki temu, że są w stanie szybko zidentyfikować przecieki - nieszczelna toaleta może powodować straty rzędu 200-400 litrów dziennie.

Savic zaleca korzystanie z wodomierzy, które dostarczają natychmiastowych informacji zwrotnych na smartfony lub monitory ścienne, ostrzegające użytkowników o wystąpieniu przecieków lub o nadmiernym zużyciu wody.

Jak często należy brać prysznic?

Według sondażu YouGov większość Brytyjczyków bierze prysznic co najmniej raz dziennie, mimo że zdaniem dermatologów nie jest to konieczne, o ile nie wykonujemy ćwiczeń fizycznych lub nie jesteśmy narażeni na kontakt z niebezpiecznymi substancjami chemicznymi o działaniu szkodliwym dla skóry.

Według Waterwise, to właśnie kąpiele w wannie i prysznice generują największe zużycie wody w domach – odpowiadają za około jedna trzecią zużycia. Co zaskakujące, niektóre rodzaje pryszniców mogą powodować nawet większe zużycie wody niż wanna, choć zawsze najlepszym rozwiązaniem jest krótki prysznic (około czterech minut) z użyciem wydajnego natrysku z napowietrzaczem lub głowicy prysznicowej o niskim przepływie. Typowy pięciominutowy prysznic to zużycie około 50 litrów - jednak z głowicą o niskim przepływie zużywa się tylko 30 - podczas gdy pełna kąpiel w wannie to zużycie, sięgające 80 litrów.

Alison Browne z Uniwersytetu w Manchesterze sugeruje, by kierować się własną intuicją i porzucić społeczną fiksację na punkcie czystości. Kiedy człowiek zachowuje higienę na tyle, by utrzymać swoje ciało w zdrowiu, to dodatkowe mycie tak naprawdę w niczym mu nie pomaga. Według jej badań ludzie przebywający na plenerowych festiwalach "naprawdę cieszą się tam z luksusu, jakim są mniejsze oczekiwania związane z codziennymi kąpielami pod prysznicem".

Jak można jeszcze oszczędzać wodę w łazience?

W internecie krążą porady, by włożyć do zbiornika spłuczki toaletowej zwykłą cegłę budowlaną, co zmniejszy ilość wody i prędkość przepływu. Jednak hydraulicy stanowczo odradzają ten patent, ponieważ z czasem cegła zacznie się kruszyć i odłamki mogą uszkadzać jej strukturę oraz zatykać odpływ.

Zamiast tego można zamówić urządzenie do wypierania spłuczki za darmo w większości firm wodociągowych, co pozwoli zaoszczędzić jeden litr przy każdym spłukiwaniu lub do 5 000 litrów rocznie.

Toalety odpowiadają za około 30% zużycia wody w gospodarstwach domowych, choć według Waterwise jest ono znacznie wyższe w przypadku starszych modeli toalet. Najlepiej zamontować spłuczkę z dwoma przyciskami. System dwuprzyciskowy pozwala na opróżnienie spłuczki w zależności od potrzeb - wylewamy albo cały zbiornik, albo połowę.

Nie warto też wyrzucać niczego do toalety - każde jej spłukiwanie to zmarnowana woda, a w dodatku ryzyko zatkania odpływu. Ponadto do spłukiwania toalety można z powodzeniem wykorzystać wodę po kąpieli, po myciu naczyń lub ręcznym praniu.

Z kolei zakręcanie kranu podczas mycia zębów czy golenia, pozwala zaoszczędzić znaczną ilość wody - odkręcony kran to marnowanie około 6 litrów wody na minutę.

Jak oszczędnie zmywać naczynia i prać?

Oszczędności na zużyciu wody mogą generować po prostu nowe urządzenia. Przy zakupie zmywarek i pralek należy wybierać modele energooszczędne, ale ważne są również sposoby ich użytkowania. W miarę możliwości pralkę i zmywarkę należy uruchamiać dopiero wtedy, kiedy są pełne i włączać tryb ekologiczny, zużywający wodę w zależności do wielkości załadunku.

W przypadku mycia w zmywarce zrezygnuj ze wstępnego płukania talerzy. Badania przeprowadzone przez organizację Which? wskazują, że zmywarki do naczyń zużywają średnio cztery razy mniej wody w porównaniu do mycia ręcznego.

Jeśli jednak nie dysponujesz takim urządzeniem i nie chcesz w nie inwestować, myj naczynia w napełnionej wodą z płynem komorze zlewu, a następnie płucz je pod niewielkim strumieniem bieżącej wody.

Zaawansowanym sposobem na oszczędzanie wody w domu jest wykorzystywanie tzw. wody szarej. Jeśli na etapie budowy domu zainwestujemy w dwa piony kanalizacyjne, możemy wprowadzić system zbierający zużytą wodę z wanny, prysznica czy umywalek, która zostanie przepuszczona przez filtry naturalne, biologiczne i mechaniczne. Będziemy ją mogli później ponownie wykorzystać np. do sprzątania, spłukiwania toalety czy mycia samochodu. Woda szara nie nadaje się jednak ani do picia, ani do zmywania naczyń.

Jak dbać o ogród?

Ze względu na coraz częściej występujące susze, posiadanie wypielęgnowanych trawników i roślin wymagających dużej ilości wody coraz częściej jest krytykowane. Jednak osoby, które nie chcą z nich rezygnować, mogą podjąć pewne działania, które nie będą generowały dużego zużycia wody.

Zakaz podlewania ogródków bieżącą wodą z domowego ujęcia podczas upałów nie powinien już nikogo dziwić.

Zawsze warto do podlewania zbierać deszczówkę w kolektorze na wodę (niektóre firmy dofinansują ich zakup). Do podlewania ogrodu można ponownie wykorzystać wodę z kąpieli (ale nie w przypadku owoców i warzyw!). Zasadzenie odpowiednich roślin i dobrze przygotowane podłoże (hydrożele, ściółka, kora) – to wszystko sprzyja retencji.

Według organizacji Waterwise nie trzeba podlewać trawnika, kiedy brunatnieje - szybko się zazieleni, kiedy tylko spadnie deszcz. Dobrze jest sprawdzać prognozę pogody - jeśli przewidywane są opady, rośliny spokojnie mogą na nie zaczekać. Aby zminimalizować parowanie, podlewać należy wczesnym rankiem lub późnym popołudniem.

Lepiej nawadniać rośliny w ogrodzie rzadziej i intensywniej, zamiast często niewielką ilością wody.

Czy zrezygnować z basenów ogrodowych?

Kuszące jest ochłodzenie się w czasie fali upałów w basenie ogrodowym, ale należy pamiętać, że w wielu częściach kraju obowiązuje zakaz używania węży ogrodowych do napełniania basenów.

Firma Severn Trent Water ostrzega, że codzienne opróżnianie i napełnianie basenu przez tydzień może przyczyniać się do zużycia do 3 700 litrów wody, co odpowiada 102 kąpielom pod prysznicem.

Poza okresami suszy, jeśli ktoś koniecznie chce używać basenu, ale nie chce przy tym marnować wody, powinien napełnić go do połowy i pozostawić tę samą wodę przez trzy dni, a następnie użyć jej do podlania ogrodu.

_Źródła:

• _{"UK heatwave: easy ways to save water during a drought" – Rachel Hall, theguardian.com,}
• _{"Politycy robią niewiele, by zapobiec suszy. Bądźmy mądrzejsi od nich i oszczędzajmy wodę" – Paweł Korzeniowski, noizz.pl.}