Kryzys finansowy na Wyspach. Jak uzyskać pomoc (i uniknąć oszustw)

Przy wciąż nierozwiązanym kryzysie przywódczym torysów, któremu obecny premier Boris Johnson przygląda się na jednej z greckich plaż, nic nie wskazuje na to, aby Brytyjczycy zyskali dostęp do jakiejkolwiek nowej formy pomocy.

Wciąż jednak należy pamiętać, że istnieje szereg programów pomocowych, które na początku roku ogłosił ówczesny minister finansów Rishi Sunak. Wielu co prawda okrzyknęło ten rodzaj wsparcia "symbolicznym" i "niewystarczającym", ale nie zmienia to faktu, iż można z niego skorzystać.

Największym dostępnym wsparciem w ostatnim czasie było obniżenie rachunków z energię o 400 funtów, a także wypłacenie dodatkowych 650 funtów ponad 8 mln osobom, które pobierają zasiłki. Oddzielną pomoc otrzymały osoby niepełnosprawne, które mogły liczyć na dodatkowe świadczenie o wartości 150 funtów.

Media zwracają uwagę, iż Brytyjczycy oczekują znacznie więcej pomocy, co ma być głównym zadaniem dla nowego premiera torysów - Rishiego Sunaka bądź Liz Truss. Choć następca Borisa Johnsona będzie wybrany dopiero 6 września, urzędnicy już otrzymali nakaz z Downing Street, aby przygotowywali programy dalszego wsparcia mieszkańców.

Tak trudne okoliczności naturalnie stwarzają idealne warunki dla oszustów. "Financial Times" niedawno poinformował, że w 2021 r. od Brytyjczyków wyłudzono aż 1,3 miliarda funtów, w porównaniu z 1,2 miliarda funtów rok wcześniej. Organizacji Stop Scams UK - która w ubiegłym roku rozpoczęła działalność - w tym czasie zgłoszono ponad 140 tys. spraw.

Analiza przeprowadzona na Wyspach przez firmę McAfee wskazuje, że szczególnie narażone są osoby opłacające rachunki za energię. Od ubiegłego roku o 10 proc. wzrosła liczba oszukanych osób, które opłaciły rachunek firmie podającej się za jednego z operatorów.

Również Citizens Advice poinformował, że 40 milionów Brytyjczyków, czyli ponad 75 procent populacji, padło w 2021 r. celem oszustwa, co oznacza 14-procentowy wzrost rok do roku.

Rosnące koszty życia - jak uzyskać pomoc

Kryzys kosztów życia dotknął niemal każdego w Wielkiej Brytanii, popychając wiele rodzin na skraj ubóstwa. W związku z tym warto rozważyć wszystkie dostępne formy pomocy:

• Darmowe wsparcie finansowe od organizacji charytatywnych - można je uzyskać m.in. za pośrednictwem wyszukiwarki Turn2Us
• Darmowe produkty żywnościowe dostępne są m.in. za pomocą appki OLIO
• Darmowe jedzenie zapewniają także banki żywności (zarówno prywatne jak i gminne). Aby je znaleźć, należy wejść na stronę własnej gminy lub skorzystać z wyszukiwarki Trussel Trust 
• Citizens Advice oferuje pomoc w uzyskaniu dostępu do zasiłków, a także pomaga rozwiązać problemy związane z długami, niezapłaconym czynszem czy trudnościami finansowymi
• Osoby z trudnościami psychicznymi mogą skontaktować się m.in. z grupą The Samaritans pod numerem 116 123 (alternatywnie można wysłać email pod adres jo@samaritans.org

Jak nie stać się ofiarą oszustwa?

Oczekuje się, że tej jesieni i zimy oszuści - za pomocą SMS-ów, e-maili, telefonów, a nawet osobiście - będą kontaktować się z osobami w potrzebie, aby wykraść ich dane w celach zarobkowych. Miało to miejsce na masową skalę m.in. w czasie lockdownów.

"Wiemy, że oszuści szukają osób w fatalnym położeniu. Trwający kryzys to dla nich okres żniw" - ostrzega Claire Moriaty, dyrektor generalna Citizens Advice.

"Każdy może zostać celem oszustwa, ale gdy martwimy się o pieniądze, łatwiej jest przeoczyć sygnały ostrzegawcze, iż coś jest nie tak" - dodaje ekspertka.

Potwierdza to m.in. John Heriman, szef Chartered Trading Standards Institute, "Ten kryzys powoduje, iż ryzyko stania się ofiarą oszustwa jest jeszcze większe. Niektóre osoby znacznie skomplikują swoją sytuację, która już teraz jest trudna" - ocenia.

"W czasie, gdy wielu musi wybierać między ogrzewaniem a jedzeniem, szczególnie wyczuleni powinniśmy być na firmy, które oferują bardzo niskie rachunki" - dodaje.

Do rosnącej liczby oszustw odniosło się także ministerstwo pracy i emerytur (DWP). Wskazano m.in., iż "skala przypadków, gdy ktoś nielegalnie pobiera zasiłki w czyimś imieniu jest coraz większa".

Szef MoneySavingExpert - Martin Lewis - uczula zwłaszcza na "wiadomości, które pochodzą rzekomo od GOV.UK lub DWP, w których prosi się o aplikowanie o pomoc".

Należy pamiętać, iż pieniądze z obecnych programów wsparcia wysyłane są na konta potrzebujących automatycznie - nie trzeba o nie aplikować. Dodatkowo, urzędnicy nigdy nie poproszą aplikanta przez telefon o podanie danych karty bankowej.

Oszuści próbują często także podawać się za regulatora rynku Ofgem (który również zniżkę na rachunki za prąd w wysokości 400 funtów nalicza automatycznie), a także firmy energetyczne czy księgowe.

Martin Lewis radzi, aby zwracać uwagę na możliwe błędy ortograficzne i gramatyczne, nieformalne zwroty w komunikacji, a także niechlujny układ tekstu. Alarmuje, aby pod żadnym pozorem nie pobierać żadnych plików i załączników z podejrzanych źródeł. Pomocne może być upewnienie się, iż posiadamy aktywne i aktualne oprogramowanie antywirusowe.

Ważne jest także, aby nie dzwonić pod żadne numery telefonów z podejrzanych e-maili - mogą one być numerami premium, które narażą nas na duże starty finansowe.

Niektórzy oszuści udają się do domów osobiście. W tym przypadku należy zdać się na zdrowy rozsądek i nie wpuszczać nikogo, jeśli mamy choćby cień podejrzenia, iż coś jest nie tak.

Wszyscy specjaliści zgodnie podkreślają, iż nie należy się wstydzić, jeśli nas oszukano. Należy zrozumieć, że padliśmy ofiarą przestępstwa i pomoc jest dostępna - takich osób jest wiele.

Więcej informacji na temat oszustw i sposobów ich zgłaszania można znaleźć na stronach internetowych Citizens Advice, Action Fraud lub Stop Scams UK.