Czy klątwy sprawdzają się w dziejach świata?

Czym jest klątwa?

Pojęcie klątwy towarzyszy człowiekowi od wielu wieków i jest mocno zakorzenione w historii cywilizacji ludzkiej. Jest to generalnie pojęcie z zakresu magii, ale także bardzo ciekawe zjawisko kulturowe.

Z reguły klątwę rozumiemy jako świadome i związane z konkretną intencją wypowiedziane życzenie lub podejmowane czynności w celu zaszkodzenia komuś lub jego zniszczenia. Klątwa może dotyczyć ludzi, miejsc lub sytuacji, w której dany człowiek może się znaleźć. Z tym pojęciem niewątpliwie wiąże się duży ładunek emocjonalny oraz nienawiść.

Trzeba zauważyć, że przekleństwo lub złorzeczenie wywołuje i angażuje bardzo negatywne emocje człowieka. Może to być zarówno akt zemsty, jak też niepohamowanej zazdrości. Ludzie rzucający klątwę pragną cierpienia lub straty dla innego człowieka, ale często nie zdają sobie sprawy z tego, że zło może wracać, a negatywna energia wysłana do innej osoby może przynieść także krzywdę sprawcy, bo jak mówi znane przysłowie, "co siejesz, to zbierasz”.

Klątwa to także anatema, czyli wykluczenie z danej społeczności, często w przeszłości stosowane w wielu społeczeństwach i kręgach kulturowych. Opisy takich klątw znajdujemy nie tylko w historii, ale także w literaturze i w filmie, gdzie często były one przedstawiane jako rodzaj magicznej kary, którą przywoływały ofiary niemające innej możliwości zemsty na swoich oprawcach.

Klątwom często towarzyszył strach, niepewność, obawa, lęk i tragizm sytuacji. Mogą one dotyczyć pojedynczego człowieka, grupy osób, a nawet całych narodów. Opisy takich faktów znajdujemy nawet w Biblii, gdzie wspominane jest przekleństwo stosowane wtedy, gdy nie można było wymierzyć kary osobiście.

W czasach Starego Testamentu przekleństwo wypowiadano wtedy, gdy ktoś przekroczył ustalone normy postępowania albo nie dopełnił warunków przymierza zawartego pod przysięgą. Dla człowieka wierzącego w zapisy Biblii "słowo ma moc sprawczą i jego wypowiedzenie przynosi dobro lub zło, błogosławieństwo lub przekleństwo. W Pierwszej Księdze Samuela czytamy, że moc słowa pochodzi od Boga i jest błogosławieństwem dla ludzi: (Pan) nie pozwolił upaść żadnemu jego słowu na ziemię (1 Sm 3, 19). Słowem wypowiedzianym, można zatem z pełną mocą rzucić na kogoś przekleństwo, które jest nieszczęściem".

Często mocno wierzono w autentyczne zagrożenie klątwą, a przekonanie o ich skuteczności dotyczyło zarówno osoby przeklętej, jak też i świadków tego zdarzenia. Widać to było szczególnie na przykładzie klątw wykluczających, w formie ekskomuniki w kościele katolickim oraz cherem, jako kary anatemy nakładanej przez sąd żydowski. Osoba lub grupa osób wykluczonych miała duże trudności z prowadzeniem „normalnej” egzystencji, bowiem następowało ich odcięcie od życia społecznego wspólnoty.

Także w czasach tzw. świętej inkwizycji spalono na stosie wielu niewinnych ludzi, którzy nieraz przed śmiercią przeklinali swoich oprawców i ich rodziny. Rzucano także klątwy na okrutnych władców, którzy często niesprawiedliwe skazywali na męki oraz śmierć niewygodnych przeciwników politycznych lub buntujących się poddanych. Niektórzy z nich rzucali klątwy w nadziei, że ich cierpienie wróci do oprawców, a śmierć nie będzie daremna.

Najsłynniejsze klątwy w dziejach świata

Niewątpliwie wielu ludzi nie wierzy w żadne klątwy i uroki, które jakoby inni mogą na nich rzucać, ale warto spojrzeć na przedstawione poniżej fakty, aby uzmysłowić sobie, w co tak wiele osób na świecie jest skłonnych uwierzyć. Jednym z najgłośniejszych przykładów rzekomej klątwy jest tzw. klątwa grobu Tutenchamona. Wielu ludzi, a nawet badaczy wierzy, że budowniczowie tego grobowca skutecznie rzucili klątwę na każdego śmiałka, który odważy się go otworzyć.

I tak, kiedy w roku 1922 egiptolog Howard Carter odkopał schody do grobowca i odsłonił wejście do niego, co umożliwiło penetrację miejsca pochówku tego faraona z XVIII dynastii, zmarł lord Carnavon finansujący całe przedsięwzięcie badawcze i to podobno od ukąszenia moskita. Potem w dziwnych okolicznościach zginęło prawie 30 uczestników wykopalisk. Wtedy też, gazety na całym świecie zaczęły pisać o „klątwie Tutenchamona”.

Jednak, jak się później okazało, wiele przypadków śmierci uczestników prac wykopaliskowych było przypadkowe lub losowe i nie miały one niczego wspólnego z magią. Trudno też uwierzyć w wiarygodność przepowiedni śmierci wypisanych na ścianach grobowców w Egipcie, które chyba miały raczej znaczenie symboliczne i odstraszające dla ewentualnych śmiałków, którzy chcieliby okraść grobowce.

Najgłośniejsze klątwy dotyczą nie tylko zjawiska śmierci związanego z naruszeniem grobów władców lub kradzieżą przedmiotów w nich zgromadzonych, ale także są związane ze składanymi przysięgami oraz niedotrzymaniem zobowiązań. Bardzo znana jest klątwa wielkiego mistrza zakonu templariuszy Jaguesa de Molaya, który zanim spłonął na stosie wezwał swoich prześladowców na sąd boży.

Klątwa miała być karą dla oprawców, którzy nie tylko skazali go na śmierć, ale także nie dotrzymali ślubów. Zakonnicy bowiem przestali utrzymywać czystość i ubóstwo, gromadzili majątki i nie stronili od uciech tego świata, z których korzystali na wielką skalę, budząc powszechny sprzeciw i potępienie.
Głośne klątwy w dziejach nowożytnego świata były niewątpliwie związane z wykluczeniami na tle religijnymi i sprowadzały się często do wzajemnego obrzucania się anatemami przez różnych hierarchów kościoła katolickiego oraz prawosławnego (1054 rok).

"Obie strony od dawna miały różne wyobrażenie o tym, co jest ortodoksją. Obie miały też silny ośrodek religijny, rzesze wyznawców i wsparcie potężnych władców. Dlatego niemożliwe było zdominowanie jednej grupy przez drugą ani dojście do porozumienia. Zamiast tego obrzucono się klątwami. Był to incydent o dalekosiężnym znaczeniu dla historii całego ówczesnego świata chrześcijańskiego". (T Manteuffel, 1999 r. s. 138).

Ciekawa wydaje się także tzw. klątwa prezydencka, zwana też klątwą Tippecanoe. Kiedy w roku 1811 William Henry Harrison, gubernator Indiany stoczył bitwę z wojownikami plemienia Szaunisów pod Tippecanoe, brat wodza zwany Prorokiem rzucił podobno na niego klątwę, która miała skutkować śmiercią Harrisona, niedługo po wyborze na prezydenta.

Ostatnim prezydentem, który miał być także ofiarą klątwy był John F. Kennedy, zastrzelony przez zamachowca w Dalllas, w 1963 roku. Trzeba też nadmienić, że klątwa ta ma rzekomo dotyczyć całej rodziny Kennedych, co jakoby ma potwierdzać także tragiczne zaginięcie w zatoce Chesapeake Maeve Kennedy McKean i jej ośmioletniego syna, śmierć J.P. Kennedy Juniora podczas tajnej operacji wojskowej, zgon w konsekwencji katastrofy lotniczej J.F. Kennedy Juniora (syna Johna i Jacqueline Kennedy) oraz tragiczny wypadek samochodowy Josepha Patricka II i Davida Kennedy. W wielu mediach na całym świecie po każdej z tych tragedii trwały spekulacje co do przyczyn śmierci członków klanu Kennedych i rzekomej klątwy spoczywającej na tym rodzie.

Podsumowując można stwierdzić, że klątwy w dziejach świata odegrały niebagatelną rolę społeczną i polityczną, ale wplotły się także we współczesną mitologię, która nie tylko służy popularyzacji tematów związanych z egiptologią, ale także z różnymi wydarzeniami o charakterze historycznym i popularnonaukowym.

Do opracowania artykułu wykorzystano następujące materiały:
*http://centrumajna.pl/klatwa-co-to-jest/
*https://www.onet.pl/informacje/kronikidziejow/najslynniejsze-klatwy-w-dziejach-swiata-znacie-je-wszystkie/02yw73h,30bc1058
*https://pl.wikipedia.org/wiki/Przekle%C5%84stwo_(Biblia)
*https://viva.pl/ludzie/newsy/klatwa-kennedych-john-f-kennedy-robert-f-kennedy-rosemary-kennedy-smierc-w-rodzinie-kennedych-6579-r22/