Who will take care of child after divorce? New rules come into force today

Zgodnie z przepisami, rozstający się rodzice powinni porozumieć się między sobą w sprawie opieki nad dzieckiem. W porozumieniu takim ustalają np., w jaki sposób będą podejmować najważniejsze decyzje dotyczące dzieci, jak będą się dzielić opieką i kosztami ich utrzymania, z kim będą one mieszkać. Dotychczas, jeśli nie byli w stanie dojść do kompromisu, sąd obligatoryjnie ograniczał władzę jednego z rodziców (najczęściej był to ojciec).

Dzięki nowelizacji, która dzisiaj wchodzi w życie, nie będzie trzeba ograniczać władzy rodzicielskiej, nawet jeśli rodzice nie osiągną porozumienia. Tylko w przypadku, jeżeli wymagać będzie tego dobro dziecka, sąd będzie mógł "orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców".

Na zgodny wniosek stron, jeśli nie ma sporu w tej kwestii, sąd nie będzie orzekał o kontaktach z dziećmi, pozostawiając rodzicom swobodę w ich kształtowaniu.

Zmiany te były wyczekiwane przez sędziów rodzinnych. "Rozwiązania ustalające, że w pierwszej kolejności o zasadach wykonywania władzy rodzicielskiej po rozwodzie powinni decydować sami rodzice w drodze porozumienia, są słuszne" - uznało Stowarzyszenie Sędziów Rodzinnych Pro Familia.

Sędziowie z Pro Familia krytykowali również konieczność ograniczania władzy rodzicielskiej w razie braku porozumienia. "Taka konstrukcja nie znajdowała żadnego uzasadnienia, prowadziła jedynie do niepotrzebnego antagonizowania stron, rozróżniania rodziców na pierwszo- i drugoplanowych, gdy częstokroć brak było podstaw do uznania, że ograniczenie wynika z nieodpowiednich kwalifikacji rodzica" - uważają sędziowie.

Ich zdaniem, zmiany te zmierzają do zapewnienia równorzędnej obecności obojga rodziców w życiu dziecka, nawet jeśli żyją w rozłączeniu.

Z wprowadzenia tych przepisów zadowolony jest również rzecznik praw dziecka Marek Michalak, z którego inicjatywy przygotowano projekt. "Nowelizacja zwiększa ochronę praw dziecka w trakcie konfliktów rodzicielskich, niezależnie, czy rodzice się rozwodzą, czy żyją w rozłączeniu. Przede wszystkim zapobiega stawianiu dziecka przez rodziców jako przedmiotu rozgrywki i osiągania za jego pomocą ustępstw, a czasem zwykłej zemsty" - wyjaśnił.

Jak dodał Michalak, często zdarzało się, że jeden z rodziców nie był zainteresowany osiągnięciem porozumienia w sprawie kontaktów z dzieckiem i mógł w ten sposób łatwo doprowadzić do ograniczenia władzy rodzicielskiej drugiemu rodzicowi.

Z danych resortu sprawiedliwości za lata 2003–2012 wynika, że w ok. 60-63 proc. przypadków sądy przyznawały wykonywanie władzy rodzicielskiej matkom, zaś ojcom jedynie w 3,6–4,4 proc. przypadków.