Rio - miasto plaż i futbolu

Rio ubiegało się o igrzyska już w 1936, a także w 2004 i 2012 roku, ale bez powodzenia. Nie było nawet finalistą procedur wyborczych MKOl.

To miasto przez niemal dwa stulecia było stolicą kraju - w latach 1763-1822 w czasach panowania kolonialnego Portugalii oraz w latach 1822-1960 już niepodległej Brazylii. Znane jest powszechnie pod przydomkiem Cidade Maravilhosa (Cudowne miasto) lub po prostu Rio.

Słynne ze swego malowniczego położenia nad Zatoką Guanabara, corocznego karnawału połączonego z konkursami samby, otoczonych hotelami plaż, m.in. Copacabana i Ipanema. Nad miastem wznosi się, na górze Corcovado, gigantyczny posąg Chrystusa Odkupiciela, zwiedzany przez rzesze turystów, podobnie jak tzw. Głowa Cukru, na którą można wjechać kolejką linową.

Odwiedzający Rio kibice futbolu nie zaniedbują wizyty na jednym z największych stadionów świata - Maracanie, na którym rozegrano dramatyczny, decydujący mecz mistrzostw świata 1950 roku, przegrany przez gospodarzy i faworytów z Urugwajem 1:2, ale i finał ostatniego mundialu w 2014 roku, w którym Niemcy pokonały po dogrywce Argentynę 1:0.

Do Rio można dotrzeć lądując na Galeao - Antonio Carlos Jobim International Aeroport (nazwany na cześć sławnego muzyka A.C. Jobima). Poza tymi wszystkimi cudami krajoznawczo-turystycznymi, brazylijska metropolia ma opinię jednego z najmniej bezpiecznych miast świata, o zastraszającej liczbie aktów przemocy i przestępstw. Szczególnie niebezpieczne są dzielnice biedy (favele), w których kwitnie handel narkotykami.

Miasto zajmuje powierzchnię 1260 km kw. (obszar miejski) na wysokości od 0 do 1 021 m n.p.m. Ludność to 6 453 682 (2014). Szacuje się, że na obszarze metropolitalnym zamieszkuje od 11 do 13,5 mln ludzi. Około 60 procent z nich to katolicy. Burmistrzem, wybranym w 2009 roku, jest Eduardo Paes, który obecnie "kieruje" miastem drugą kadencję.

Miasto założono 1 marca 1565 roku, ale to miejsce nad Zatoką Guanabara zostało odkryte przez Portugalczyków wcześniej, 1 stycznia 1502 roku i nazwane przez nich Rio de Janeiro, bo sądzili, że leży u ujścia wielkiej rzeki (stąd nazwa Rio de Janeiro - Rzeka Styczniowa). Ma klimat tropikalny, suchy i mokry, z długimi okresami deszczu od grudnia do marca. Temperatura maksymalna to często ponad 40 st. C, ale upał łagodzi morska bryza.

W XVII wieku Rio służyło Portugalczykom jako port wywozowy dóbr luksusowych - złota, kamieni szlachetnych oraz cukru z trzciny cukrowej. W 1763 r. kolonialna administracja portugalska przeniosła się z Salvadoru do Rio. Tu, po 1808 r., schroniła się królewska rodzina portugalska i wiele szlachty uciekającej przed inwazją napoleońską na Portugalię. Po roku 1819 sprowadzono do pracy na plantacjach dużą liczbę afrykańskich niewolników. W 1840 r. było ich już 220 000. W 1822 r. książę Piotr I ogłosił się cesarzem i proklamował niepodległość Brazylii, ustanawiając Rio stolicą swego cesarstwa.

Do pierwszych lat XX wieku miasto zajmowało obszar zwany dziś historycznym centrum. Potem zaczęło ciążyć ku południu i zachodowi, ku tzw. Zone Sul (Strefa Południowa), zwłaszcza po wybudowaniu tunelu pod górami, łączącego Botafogo z Copacabaną.

Wybrany w 1955 r. na prezydenta Juscelino Kubitschek spełnił wyborczą obietnicę i zrealizował plan przeniesienia stolicy z wybrzeża w głąb kraju. Ogromnym kosztem, przy zaangażowaniu Oscara Niemeyera, którego mianował głównym architektem, zbudowano w 1960 roku w interiorze nową stolicę - Brasilię.
Rio pozostało najpierw stolicą stanu Guanabara, a potem - na mocy prezydenckiego dekretu - zostało połączone ze stanem Rio de Janeiro, którego stolicą jest obecnie miasto Niteroi. Do dziś niektórzy rdzenni mieszkańcy Rio - Cariocas - pozostają zwolennikami przywrócenia miastu autonomii.

Rio dzieli się na śródmieście (Centro), turystyczną Strefę Południową (Zone Sul), ze słynnymi w świecie plażami, Strefę Północną (Zone Norte) i Strefę Zachodnią (Zone Oeste). W Strefie Północnej znajduje się słynna Maracana, która podczas meczu Brazylia - Urugwaj w MŚ 1950 r. pomieściła niemal 199 000 widzów, zawiedzionych przegraną swych "Canarinhos" z Urugwajem. Po renowacji, ze względów bezpieczeństwa, stadion ma na trybunach 95 000 miejsc siedzących, choć w trakcie ostatnich MŚ ograniczono i tę liczbę do niespełna 74 tys.
Stadion, który oficjalnie nosi imię Mario Filho, sportowego dziennikarza, wielbiciela i znawcy piłki nożnej, będzie areną ceremonii otwarcia i zamknięcia igrzysk, choć nie odbędą się na nim żadne zawody sportowe.
W Strefie Północnej są też inne atrakcje turystyczne i historyczne, m.in. Instytut im. Oswaldo Cruza - medyczny ośrodek naukowy w budynku w kształcie mauretańskiego pałacu, piękny park Quinta da Boa Vista, z historycznym Cesarskim Pałacem, obecnie siedzibą Muzeum Narodowego.

Atrakcją dla turystów jest też stara linia tramwajowa Santa Teresa Historic Tramway (zwana po prostu bondinho), zainaugurowana już w 1891 r. Część trasy prowadzi po malowniczym... akwedukcie.

W ramach przygotowań do XV Igrzysk Panamerykańskich 2007 r. Rio wybudowało nowy stadion - Estadio Olimpico Joao Havelange (Havelange to były wieloletni prezydent FIFA i członek MKOl) o pojemności 45 000 miejsc. Właścicielem stadionu jest miasto, ale wydzierżawiono go na 20 lat klubowi Botafogo de Futebol e Regatas. W trakcie sierpniowych igrzysk odbędą się na nim zawody lekkoatletyczne.

W latach 1978-90 w Rio, a dokładnie w Jacarepagua, odbywały się wyścigi Formuły 1 o Grand Prix Brazylii. Plaże Rio to idealne miejsce do rozgrywania MŚ w siatkówce plażowej. Od 1985 do 2001 r. najlepsi surferzy świata spotykali się w mistrzostwach WCT/WQS. Wiosną w Rio trwa coroczny turniej tenisowy - Rio Championships Cup.
Ale sportem numer 1 Rio, jak całej Brazylii, jest piłka nożna, traktowana niemal jak religia. "Królem futbolu" jest przecież Pele, trzykrotny mistrz świata. A drużyna narodowa Brazylii to pięciokrotny mistrz globu.

W mieście działa pięć klubów piłkarskich: America Football Club, Botafogo, Fluminense, Vasco da Gama i Flamengo. Ten ostatni, według ankiety i danych FIFA, ma najwięcej w świecie kibiców.

Inne popularne w Rio sporty to piłka plażowa, siatkówka plażowa, plażowy futbol amerykański, surfing, kitesurfing, wyścigi motocyklowe, walki w stylu ju-jitsu, żeglarstwo rekreacyjne i wioślarstwo wyczynowe. Najmłodszym sportem, a raczej szczególnym rodzajem sportu, jest połączenie tańca i sztuki walki - capoeira.

Na plażach kwitnie zabawa sportowa, zwana frescobol (lub matkot), rodzaj tenisa plażowego. Mieszkańcy Rio lubią także, a mają ku temu warunki naturalne i sztuczne, wspinaczki skałkowe. Najlepszym miejscem do sprawdzenia swych umiejętności jest wspinaczka trasami (o skali trudności od 3 do 9) tzw. Głowy Cukru (Pao de Acuar). Ze względu na położenie naturalne, strome skały schodzące wprost do morza, okolice Rio są idealnym miejscem do uprawiania lotniarstwa.

Od 1997 roku jednym z miast partnerskich Rio de Janeiro jest Warszawa.