PM Sunak: Agreement is the best foundation for peace in Northern Ireland

W przemówieniu wygłoszonym w Belfaście na zakończenie trzydniowej konferencji z okazji 25. rocznicy porozumienia wielkopiątkowego wezwał polityków unionistycznych, by powrócili do wspólnego rządu, którego Irlandia Północna nie ma od 14 miesięcy, bo jak wskazywał, brak normalnie funkcjonujących władz nikomu nie służy.

Sunak przyznał, że choć porozumienie wielkopiątkowe jest wielkim osiągnięciem, to te okoliczności "są dalekie od perfekcyjnych", a fakt, że Irlandia Północna nie miała rządu przez dziewięć z tych 25 lat, jest powodem "głębokiego zaniepokojenia".

Zgodnie z porozumieniem wielkopiątkowym, w skład rządu muszą wchodzić zarówno największa partia unionistyczna, jak i republikańska. Przyczyną obecnego kryzysu jest stanowisko Demokratycznej Partii Unionistów (DUP), która wycofała się z rządu w proteście przeciw postbrexitowym uzgodnieniom handlowym i odmawia powrotu.

Brytyjski premier przekonywał, że brak funkcjonujących władz w Irlandii Północnej nie wzmocni w długiej perspektywie sprawy unionistów ani nie przyczyni się do umocnienia jej miejsca w Zjednoczonym Królestwie. Wskazał jednak, że należy aspirować od czegoś więcej niż tylko to, by miała ona działający rząd.

Wcześniej w swoim wystąpieniu do tego samego przekonywał Bill Clinton, który był prezydentem USA w czasie, gdy podpisywano porozumienie. "Największa przeszkoda, jaką brexit stanowił dla politycznej i gospodarczej przyszłości Irlandii Północnej, została dramatycznie złagodzona. Co jeszcze musi się zmienić? Cała ta umowa nigdy nie miała być motorem obstrukcji" - mówił.

Z kolei przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wspominała, że kiedy przed laty studiowała w Londynie, Irlandia Północna pojawiała się w wiadomościach w kontekście konfliktu, bomb i przemocy na ulicach, a dziś, gdy jej dzieci są w podobnym wieku, co ona wtedy, "poznają zupełnie inną historię - historię pojednania i nadziei".

"Jest to możliwe tylko dlatego, że przywódcy i ludzie zdecydowali się zasiać ziarno w glebie wcześniej splamionej krwią i łzami" - podkreśliła.

Podpisane 10 kwietnia 1998 r. porozumienie wielkopiątkowe stało się podstawą procesu pokojowego w Irlandii Północnej i w dużej mierze zakończyło trwający od 30 lat konflikt zbrojny w tej brytyjskiej prowincji. W okresie od 1969 do 1998 roku włącznie zginęło w nim 3 489 osób, z czego nieco ponad połowa to cywile. Był to najkrwawszy konflikt w Europie Zachodniej po II wojnie światowej.