Polacy nie potrafią liczyć pieniędzy?

Autorzy badania chcieli sprawdzić, jaki jest stan wiedzy Polaków z zakresu podstawowych obszarów ekonomii i finansów. Skupiono się na praktycznym zastosowaniu wiedzy ekonomicznej w codziennym życiu. Sprawdzano podstawowe umiejętności matematyczne, jak np. wyliczanie procentów, podstawową wiedzę o finansach, o podatkach, systemie bankowym - w tym kartach i usługach bankowych, o kredytach oraz o oszczędzaniu.

Badanie wykazało, że wśród osób z podstawowym wykształceniem, które stanowią 20 proc. populacji Polski, ponad jedna trzecia nie radzi sobie z obliczaniem procentu danej liczby. Odróżnienie procentu od punktów procentowych sprawiło problem 92 proc. badanych.

Jeśli chodzi o znajomość systemu podatkowego - 78 proc. ankietowanych zna definicję podatku VAT (najlepiej odpowiedzieli na to pytanie mieszkańcy małych miast), ale tylko 21 proc. badanych wiedziało dokładnie, od czego odprowadzany jest podatek od dochodów kapitałowych (tzw. podatek Belki).

Tylko co trzeci badany (32 proc.) wiedział, że w Polsce obowiązują dwa progi podatkowe. Najlepiej w tematyce progów podatkowych orientują się osoby ze średnim wykształceniem. 53 proc. Polaków wie o uldze na dzieci – jest to najpopularniejsza z wymienianych ulg podatkowych. Jednocześnie prawie co czwarta osoba (23 proc.) nie jest w stanie wymienić żadnego odliczenia, które może wykorzystać.

Jeśli chodzi o znajomość oferty banków - średnio co trzecia osoba w Polsce nie wie, że bankomaty mogą pobierać prowizję od wypłat w różnej wysokości, natomiast mniej niż połowa Polaków zdaje sobie sprawę, że limity na kartach płatniczych można zmieniać – ta wiedza jest najpowszechniejsza wśród osób z wyższym wykształceniem, przy czym tylko niecałe 2/3 osób w tej grupie tę wiedzę posiada.

Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym znacznie chętniej niż osoby z pozostałych grup trzymają pieniądze w domu – 27 proc. z nich uważa, że to najbezpieczniejszy sposób oszczędzania. 57 proc. Polaków uważa, że najbezpieczniej jest oszczędzać, trzymając pieniądze na rachunku oszczędnościowym.

Autorzy badania zwracają uwagę, że tylko 19 proc. Polaków sądzi, że banki kierują się głównie interesami swoich klientów, 29 proc., że tak samo dbają o własny interes i interesy klientów, a większość (64 proc.) jest zdania, że banki przedkładają własny interes nad interesy klientów.

"Braki w naszej wiedzy na temat przedsiębiorczości i gospodarki mają skutki i dla obywateli, i dla banków. Podejmujemy złe decyzje, które mogą mieć realny wpływ na nasze życie" - zauważył szef Instytutu Wolności Igor Janke.

Eksperci przyznali, że w szkołach zbyt mało miejsca poświęca się na uczenie praktycznej ekonomii i że jedyną szansą na poprawę wiedzy Polaków jest edukacja. Janke poinformował, że Instytut Wolności przygotowuje projekt dotyczący edukacji ekonomicznej uczniów.