Już nie idealizujemy USA?

Agnieszka Morysińska, prezes Laboratorium Badań Społecznych, które przeprowadziło badanie "Ocena relacji Polska-USA", podkreśliła, że od 1989 r. zaszła znacząca zmiana w stosunku Polaków do Stanów Zjednoczonych - USA były kiedyś dużo ważniejsze w naszej świadomości niż są obecnie.

O ile w okresie PRL Stany Zjednoczone kojarzyły się wielu Polakom wyłącznie pozytywnie - jako ostoja wolności i pokoju, bastion walki z komunizmem oraz kraj ogromnych szans, o tyle obecnie Polacy nie są już tak bezkrytyczni. Współczesny wizerunek Stanów Zjednoczonych w oczach Polaków jest bardziej złożony.

Z jednej strony przyznajemy np., że USA są potęgą militarną i gwarantem bezpieczeństwa dla wielu krajów. Z drugiej strony jednak uważają, że USA same prowokują niektóre konflikty i często prowadzą je we własnym interesie, co wtórnie sprowadza na Polskę zagrożenie związane z terroryzmem.

O tym, że USA mają duży wpływ na sytuację na świecie, przekonanych jest 60 proc. Polaków. Jednocześnie nie ma powszechnej akceptacji tego wpływu, bo 41 proc. uważa, że USA robią tyle samo dobrego, co złego na świecie, 25 proc. jest zdania, że więcej dobrego, a 13 proc., że więcej złego.

Nie ma też, jak to było w przeszłości, powszechnej akceptacji dla roli USA jako światowego lidera. Niespełna połowa badanych przyznała, że kraj ten powinien pełnić taką rolę, podczas gdy 31 proc. było przeciwnego zdania.

Polacy w zdecydowanej większości doceniają potęgę gospodarczą USA; uważają, że to silna gospodarka napędzająca gospodarki innych krajów. USA kojarzą się też nam z demokracją, tolerancją i równością. Z drugiej strony zarzucamy Amerykanom nadmiar konsumpcjonizmu, a mieszkańcy USA kojarzą się nam z otyłością i niezdrowym jedzeniem.

Polacy oceniają Amerykanów jako ludzi pracowitych, niezależnych, otwartych, bezpośrednich; uważają, że od mieszkańców USA moglibyśmy się uczyć patriotyzmu i optymizmu. Badani zarzucają jednak Amerykanom zarozumiałość, materializm i konsumpcjonizm; dostrzegają też duże rozwarstwienie społeczne, jeśli chodzi o dochody.

Dolar amerykański wciąż jest postrzegany przez Polaków jako silna waluta, jednak nie najsilniejsza. Obecnie w ocenie Polaków dolar jest trzecią w kolejności - po euro i funcie brytyjskim - walutą, jeśli chodzi o zaufanie i potencjał oszczędnościowy.

Większość - 48 proc. - Polaków uważa również, że w polityce zagranicznej to Unia Europejska, a nie Stany Zjednoczone są priorytetem.

Polacy w zdecydowanej większości uważają też, że relacje naszego kraju ze Stanami Zjednoczonymi nie są partnerskie. "Polacy czują się jak porzucone dziecko, które kiedyś, kiedy było potrzebne, było doceniane, hołubione, a obecnie zostało zapomniane i musi wciąż zabiegać o uwagę" - wyjaśniła Agnieszka Morysińska.

Zdaniem Polaków jednym z ważniejszych przejawów tej asymetrii w stosunkach jest kwestia wiz. "Obowiązek wizowy dla Polaków jest sprawą, na którą nasi rozmówcy reagowali bardzo emocjonalnie i bardzo nerwowo. Wydaje się, że wizy mają znaczenie nie tylko praktyczne, ale też symboliczne i bez wątpienia jest to znacząca rysa na wizerunku naszych relacji" - oceniła autorka badań.