CBOS: Poles are wary and rarely trust others

Respondenci pytani przez CBOS o nastawienie do nieznajomych, na ogół wyrażają nieufność (47 proc.). 32 proc. ankietowanych skłonnych jest im ufać, przy czym z reguły jest to ograniczone zaufanie (31 proc. badanych udzieliło odpowiedzi: "raczej mam zaufanie"). 21 proc. nie potrafiło określić swojego stosunku do nieznajomych.

W relacjach biznesowych Polacy również częściej opowiadają się za zachowaniem ostrożności i zasadą ograniczonego zaufania. 35 proc. ankietowanych uważa, że zaufanie w interesach na ogół się opłaca, a 40 proc. - wyraża pogląd przeciwny.

Na podstawie odpowiedzi na pytania o ogólne zaufanie do ludzi oraz o zaufanie do nieznajomych i partnerów w interesach CBOS utworzył indeks zaufania. Analizując jego wartości ośrodek zauważył, że blisko 63 proc. ankietowanych ma raczej nieufne podejście do ludzi, w tym 22 proc. deklaruje nieufność we wszystkich trzech omawianych kwestiach.

Z kolei postawę opartą na zaufaniu (wyrażającą się otwartością w relacjach społecznych) można przypisać 28 proc. badanym, przy czym postawa dużej otwartości (pozbawiona nieufności) cechuje 8 proc.

Nieufność i deklarowany dystans w relacjach społecznych - jak wynika z badania - przeważa nad zaufaniem, postawą otwartości w niemal wszystkich analizowanych grupach społeczno-demograficznych.

CBOS zauważa jednak, że im wyższe dochody per capita i im lepsze oceny warunków materialnych gospodarstw domowych, tym częściej deklarowane jest zaufanie w relacjach społecznych. Ponadto, podkreślono, poziom zaufania w pewnym stopniu różnicuje miejsce zamieszkania – jest on wyraźnie wyższy wśród mieszkańców największych miast niż mieszkańców wsi. Biorąc pod uwagę wiek można zauważyć, że relatywnie niższym poziomem zaufania niż pozostali cechują się ankietowani w wieku 25–34 lata oraz od 18. do 24. roku życia.

Deklarowane zaufanie w relacjach społecznych zależne jest również od kwestii światopoglądowych – im częstszy udział w praktykach religijnych, tym mniejszy dystans w stosunku do innych.

Uwzględniając poglądy polityczne można zauważyć, że większy poziom zaufania charakteryzuje badanych identyfikujących się z lewicą, niż tych, którzy utożsamiają się z centrum bądź z prawicą. Natomiast najrzadziej zaufanie w relacjach społecznych deklarują ankietowani niemający sprecyzowanych poglądów politycznych.

Z badania wynika, że mimo dosyć ograniczonego zaufania do obcych, Polacy na ogół darzą zaufaniem osoby z najbliższego otoczenia. 98 proc. ankietowanych ufa swojej najbliższej rodzinie, a także znajomym (92 proc.) oraz dalszym krewnym (88 proc.). 81 proc. badanych darzy zaufaniem osoby, z którymi pracuje na co dzień, a 75 proc. - swoich sąsiadów.

Badanie CBOS "Aktualne problemy i wydarzenia" przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo w dniach 7-14 stycznia 2016 r. na liczącej 1 063 osoby reprezentatywnej próbie losowej mieszkańców Polski.