CBOS: Every second Pole limits pleasures during Lent

16 proc. ankietowanych powiedziało, że "zdecydowanie" stara się ograniczać rozrywki, a 34 proc., że "raczej" stara się to robić. 17 proc. ankietowanych "zdecydowanie" nie zwraca na to uwagi, a 31 proc. "raczej" nie zwraca. 2 proc. badanych nie miało na ten temat zdania. Zwyczaj ograniczania przyjemności w ramach przygotowań do świąt Wielkiej Nocy podtrzymują przede wszystkim osoby uczestniczące w praktykach religijnych.

Wielkanoc niezmiennie jest przeżywana przede wszystkim jako święto rodzinne – w ten sposób postrzegają ją dwie trzecie (67 proc.) Polaków. Dopiero w drugiej kolejności jest to doświadczenie religijne - w ten sposób określa Wielkanoc 44 proc. badanych. Podobnie liczna grupa respondentów (43 proc.) uznaje to święto przede wszystkim za miłą tradycję.

Wśród indywidualnych praktyk religijnych najczęstsze (85 proc.) okazuje się zachowywanie postu w Wielki Piątek. Kultywowanie tej tradycji deklaruje nawet jedna trzecia badanych nigdy nieuczestniczących w praktykach religijnych.

Dwie trzecie respondentów (67 proc.) twierdzi, że przystępują do spowiedzi wielkanocnej, a niewiele mniej (64 proc.), że w Środę Popielcową posypuje głowę popiołem. 56 proc. ankietowanych podaje, że bierze udział w Triduum Paschalnym, 55 proc. w rekolekcjach wielkopostnych, a 50 proc. w nabożeństwie Drogi Krzyżowej lub Gorzkich Żalów. 48 proc. respondentów deklaruje uczestnictwo w rezurekcji.

Badanie pokazało, że wśród Polaków niemal powszechnie (92 proc.) praktykowane jest święcenie pokarmów i dzielenie się święconym jajkiem z najbliższymi. Nieco rzadziej Polacy święcą palemkę w Niedzielę Palmową (82 proc.). Popularnym zwyczajem stało się wysyłanie życzeń świątecznych za pośrednictwem SMS lub internetu - robi to 77 proc. badanych. Wydaje się, że w dużej mierze zastąpiło ono wysyłanie tradycyjnych kartek świątecznych, co deklaruje obecnie 44 proc. badanych. Tradycje śmigusa dyngusa, czyli lanego poniedziałku, kultywuje 71 proc. respondentów, malowania pisanek – 67 proc., domowego wypieku ciast – 74 proc., nawiedzania Grobu Pańskiego – 74 proc., a obdarowywania dzieci upominkami – 60 proc.

CBOS wskazuje, że analiza zwyczajów pozwala wyodrębnić trzy podstawowe modele spędzania świąt wielkanocnych. Pierwszy koncentruje się na wymiarze duchowym i obejmuje m.in. udział w rekolekcjach, obchodach Triduum Paschalnego i nabożeństwie gorzkich żalów lub drogi krzyżowej, a także przystąpienie do spowiedzi, udział w rezurekcji oraz (w mniejszym stopniu) nawiedzenie Grobu Pańskiego. Drugi model koncentruje się wokół kościelnych tradycji wielkanocnych i obejmuje przede wszystkim święcenie pokarmów, dzielenie się jajkiem z najbliższymi, święcenie palemki oraz zachowanie postu w Wielki Piątek. Trzeci model to aktywności również tradycyjne, ale związane raczej ze świeckim niż religijnym świętowaniem – obdarowywanie dzieci upominkami, lany poniedziałek, malowanie pisanek i domowy wypiek ciast.

Zdaniem CBOS, można powiedzieć, że o ile najbardziej zaangażowani religijnie Polacy częściej koncentrują się na indywidualnym, duchowym przeżywaniu świąt, o tyle ci luźniej związani z katolicyzmem kultywują tradycje kościelne, ale raczej o charakterze obrzędowym.

Badanie przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich wspomaganych komputerowo od 1 do 8 marca na liczącej 1092 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.