Opracowana przez międzynarodowy zespół metoda analizy pozwala wykrywać fragmenty mitochondrialnego DNA, które występuje w większości komórek posiadających jądro komórkowe.

Naukowcy przeanalizowali 85 próbek osadów z okresu plejstocenu (pomiędzy 550 tys. a 14000 lat temu) z ośmiu jaskiń położonych w Azji i Europie. Pozwala to wykryć ślady obecności człowieka (i zwierząt) nawet tam, gdzie nie zachowały się szczątki kości. Można na przykład określić, jaki gatunek hominida zamieszkiwał daną jaskinie w określonym okresie.

Błoto, które dotychczas usuwano, może się okazać źródłem cennych informacji o naszych przodkach. Na przykład na syberyjskim stanowisku archeologicznym w Denisowej Jaskini na Ałtaju można było określić, które warstwa osadów ma związek z neandertalczykiem, a która – z zagadkową odmiana hominidów zwaną denisowianami. Warstwy układały się na przemian - w najstarszej odkryto DNA denisowian.

Źródłem zawartego w osadach DNA mogą być zarówno utracona krew, jak i odchody czy pozostałości ciała, które uległo rozkładowi. Wyodrębnianie DNA z osadów może znacznie zwiększyć zasób danych na temat dawnych hominidów (na przykład denisowianie znani są dzięki dwóm zębom i kości palca u ręki, z których wyizolowano ich DNA).

Oprócz ludzkiego, w badanych jaskiniach znaleziono również mitochondrialne DNA ssaków należących do 12 rodzin – zwłaszcza hienowatych, wołowatych, jeleniowatych i psowatych, ale także niedźwiedzi, mamutów i nosorożców.